In een eerdere bijdrage hebt u kunnen lezen hoe het klooster Vrouwenklooster In De Bilt is weergegeven op een ronde kaart van het Gooi uit de 1525. Zie ook: Hoe zagen de Bilt en Vrouwenklooster eruit, 500 jaar geleden? – Online Museum de Bilt. Nu gebruiken we deze afbeelding als uitgangspunt voor een reconstructie van het klooster. Daarvoor hebben we alle kenmerken van het klooster op de afbeelding beschreven en deze beschrijving met een schets voorgelegd aan drie programma’s voor kunstmatige intelligentie. Verder is er een beeldbewerkingsprogramma gebruikt.
Hieronder: het fragment uit de kaart uitvergroot.
Op de kaart kunnen we de volgende elementen waarnemen:
Het kloostercomplex
Binnen de ommuring is een groot gebouw zichtbaar met een hoge, spits toelopende toren in het midden. Dit is vrijwel zeker de kerk van het klooster. Rechts van het kerkgebouw staat een groter gebouw met trapgevels aan beide zijden. Dit kan een woon- of dienstgebouw zijn met slaapvertrekken of een refter.
De gebouwen binnen de muren hebben rode of bruine dakvlakken, met variatie in hoogte en vorm. Dit wijst op meerdere vleugels of bijgebouwen.
Verspreid over het terrein staan donkergroene boomgroepen, vooral rondom en achter het centrale gebouw. De bomen zorgen mogelijk voor beschutting, stilte of een ommuurde kloostertuin (hortus conclusus).
Buiten het kloosterterrein
Het hele kloosterterrein is omgeven door een duidelijke muur. Dit versterkt het idee van een afgesloten, beschermd terrein. Rond de buitenmuur is een vaag getekende lijn, die een gracht voorstelt. Vrouwenklooster had regelmatig te maken met oorlogshandelingen. Het werd geplunderd in 1482 en 1528.
Linksonder is een kleinere toegangspoort zichtbaar, met mogelijk een wachthuisje of poortgebouw. Er loopt een pad naar links buiten het klooster, over de akkers of velden heen.
De kloosterlocatie is omgeven door akkers, zichtbaar als rechthoekige percelen met kleurverschil (geel, groen, bruin). Deze duiden op intensief gebruik van het land – typisch voor kloosters die zelfvoorzienend waren.
De kaart
Onder het klooster staat de tekst “Vrouwenclooster“. De kaart is niet zuiver topografisch maar enigszins schematisch weergegeven, zoals gebruikelijk was in de zestiende eeuw. Schaal en perspectief zijn onnauwkeurig, maar de compositie is bruikbaar voor historische reconstructies. De tekening en de reconstructie passen bij de plattegrond van de opgravingen doordat ze een aanblik vanuit het zuidoosten geven.
DAB