Afbeelding: Amy Grothe-Twiss in Swawa’s terugkeer (Hilversum 1903).
Op 20 mei 1885 trouwde op het Maartensdijkse gemeentehuis de 24 jarige Henriette Amelie Jeannette Twiss (1860-1947) met Alexander Lodewijk Grothe (1850-1932), toen 35 jaar oud. Amy en Alexander kwamen beide voort uit Maartensdijkse families van grootgrondbezitters. Amy zou als publiciste en toneelschrijfster landelijk faam verwerven.
Amy’s vader, van 1866 tot 1871 burgemeester van Maartensdijk, was veertien jaar voor het huwelijk overleden. Willem Twiss behoorde tot ‘de meest gegoede’ burgers van de gemeente en woonde op Beukenburg. Amy groeide hier op. Beukenburg bleef na de dood van Willem Twiss verbonden met de familie doordat Amy ’s jongere zus Clara Catharina May Twiss trouwde met jonkheer Eduard Quarles van Ufford. Die laatste was van 1895-1924 burgemeester van Maartensdijk en woonde er ook.
Openluchttoneel
Amy Grothe-Twiss schreef een aantal stukken met als hoofdpersoon de sprookjesfee Swawa Helgi. Na het schrijven van Het sprookje van Swawa Helgi werd onder de rook van Hollandsche Rading haar Swawa’s terugkeer uitgevoerd. Dat gebeurde op 19 juli 1903 op het landgoed Zwaluwenberg in de bossen van Hilversum. Onder de uitvoerenden waren veel leden van de familie Grothe, aangeduid als ‘de getrouwen’. Daarmee was het openluchttheater in Nederland geboren en er zouden nog veel meer uitvoeringen in de openlucht volgen. In 2023 waren er ver over de honderd openluchttheaters in Nederland. (Hieronder ziet men een afbeelding van de opvoering van Amy’s Zigeunerleven in 1925.)
In 1903 trad zij terug als investeerder en redactrice van het dagblad De Telegraaf. Henry Tindal was, mede met haar steun, in 1892 begonnen met de uitgave van deze krant In dit dagblad schreef Amy Grothe-Twiss kinderverhalen. Zij was verder bevriend met de fameuze voordrachtskunstenaar en toneelspeler Albert Vogel en een goede bekende van auteur Louis Couperus.
De stukken van Amy Grothe-Twiss waren in arbeiderskringen geliefd. We lezen in het socialistische blad Het Volk van 1 juni 1928:
‘In onze kunstrubriek hebben wij deze week reeds met een enkel woord, melding gemaakt van het feit, dat het j.l. Woensdag vijfentwintig, jaar geleden was. dat voor het eerst in ons land een openluchtspel werd opgevoerd. Het initiatief daartoe ging uit van mevrouw Amy Grothe-Twiss; wier sprookje Swawa’s terugkeer op 30 Mei 1903 in het Loosdrechtsche Bosch werd ten tooneele gebracht. […] nu, vijfentwintig jaar na de eerste proefneming, denkt geen mensch meer aan de onmogelijkheid van een openluchtspel, al moeten wij eerlijkheidshalve toegeven, dat de god Pluvius [de regengod] nog al eens een enkelen keer een spaak in het wiel gestoken heeft […]. Ook in de arbeidersbeweging heeft het openluchtspel een voorname plaats ingenomen. Wij denken daarbij o.a. aan de spelen der A.J.C., zooals b.v. Goudvreugde’s Ontwaken en andere, die zoo vaak de feesten en bijeenkomsten onzer partij en vakbeweging opluisterden.’
Jammer genoeg komt de naam van Henriette Amelie Jeannette Grothe-Twiss niet voor in het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland op de site van het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis.
AD
Bron: In het Streekarchief Gooi- en Vechtstreek in Hilversum vindt men haar memoires, op tweeëntachtigjarige leeftijd geschreven voor haar kleinzoon Otto Victor Vermaes: ‘Gran’s Leven aan Victor verteld’.
Opvoering van Zigeunerleven van Amy Grothe – Twiss in 1925, Bussumsche Courant, 6 juni 1925.
