Drie keer zijn de gebieden van de Nieuwe Hollandse Waterlinie onder water gezet: tijdens de Frans-Duitse Oorlog (1870-1871), tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) en tijdens de Tweede (1939-1940). Buiten de mobilisaties waren er soms militairen in de forten gelegerd, maar alleen bij oefeningen of in uitzonderlijke situaties. In de woning bij het fort woonde wel een fortwachter met zijn gezin.

Het leven voor soldaten op de forten tijdens mobilisatieperiodes was vaak zwaar. Mobilisatie betekende dat dienstplichtige soldaten werden opgeroepen om zich paraat te maken voor mogelijke oorlogshandelingen. Ook werd het water van de linie op voorbereidingspeil gebracht. Soldaten die werden gelegerd in de forten, maakten deze gevechtsklaar.

Tijdens de Frans-Duitse Oorlog en Eerste Wereldoorlog gingen de soldaten zich op een gegeven moment vervelen, omdat Nederland toen niet aangevallen werd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog bleef Nederland neutraal, maar mobiliseerde het  toch om te zorgen dat Duitsland die neutraliteit niet zou schenden. Een Duits spionagerapport uit 1908 wijst erop dat de linie inderdaad een afschrikwekkende functie vervulde; daarin wordt het een “onoverkomelijke hindernis” genoemd. Een voormalige Engelse diplomaat schreef in 1917: “Blijf weg van een gevecht in de Lage Landen. Je kunt vechten in bergen en woestijnen, maar niemand kan vechten in modder.”

Buiten de periodes van mobilisatie om, en soms tijdens de mobilisatie om de verveling te verdrijven, werden de forten ook voor plezier gebruikt. Ook dit gebruik van de forten komt aan bod in dit deel van de rondleiding en het past bij de rol van forten vandaag de dag. Tegenwoordig zijn de forten niet meer functioneel, maar worden ze wel gebruikt voor recreatie door hun waarde voor de natuur en de cultuur.

MB

U bevindt u op de Rondleiding over de Hollandse Waterlinie. Voor het vervolg klik HIER.

Literatuur

https://geschiedenislokaalutrecht.nl/thema/mobilisatie

https://www.kenniscentrumwaterlinies.nl/kennis/hollandse-waterlinies/19-hoe-werken-de-waterlinies#:~:text=De%20militairen%20voor%20de%20bewapening&text=Het%20Nederlandse%20leger%20werd%20in,militairen%20in%20de%20forten%20gelegerd.

Expositie “Sterk Water”, Nationaal Waterliniemuseum