De staat was er voortaan voor de mensen. De invoering van de grondrechten en de grondwet hadden allerlei merkbare gevolgen voor de inwoners van de dorpen. Burgers konden rechten claimen die vroeger voorbehouden waren aan het regentenpatriciaat. Er was enige democratie in het lokale bestuur, zoals we al hebben gezien, maar daar waren grote beperkingen aan. De lokale machthebbers bleven achter de schermen hun invloed uitoefenen en het kiesrecht was beperkt tot degenen die hun trouw verklaarden aan de nieuwe staat – en die man waren. In deze afdeling van de rondleiding bekijken we de gevolgen voor de inwoners van Maartensdijk.

Omdat de oude privileges en standen waren afgeschaft, hoefden de dorpsbewoners geen speciale belastingen meer te betalen aan de lokale heren. Daarvoor in de plaats kwamen echter de uniforme belastingen die men moest afdragen aan de Republiek, later aan het Koninkrijk Holland en nog later aan het Franse Keizerrijk, waarvan Nederland in 1810 een onderdeel werd. Dat zien we bijvoorbeeld in Maartensdijk.

De staat voelde nu ook verplichtingen om de zwaksten in de samenleving te beschermen tegen de ergste armoede. In 1800 kwam de eerste landelijke armenwet tot stand. Ook daarvan zien we in Maartensdijk de doorwerking.

Daarnaast bevorderde de staat de gezondheid. De regering maakte het voor de burgers mogelijk, zich te laten vaccineren tegen de pokken en in Maartensdijk mochten de schoolmeesters alleen kinderen toelaten als ze gevaccineerd waren of konden bewijzen dat ze al pokken hadden  gehad. Dit standpunt is twee eeuwen later nog steeds niet algemeen geaccepteerd.

De staat spande zich ook in voor het onderwijs: vanaf 1801 maakte men ontwerpen voor een onderwijswet, waarbij de Maartensdijkse predikant Van der Palm een belangrijke rol speelde. In 1806 werd de nieuwe wetgeving van kracht. In de nieuwe wetgeving was geen ruimte meer voor onderwijs dat door een kerk werd aangestuurd.

Om van de nieuwe staat een eenheid te maken, waren ook meer praktische maatregelen vereist. Zo verving het metrieke stelsel de chaos van regionaal bepaalde maten en gewichten en werd de burgerlijke stand ingevoerd.

U bevindt u op de Rondleiding Grondrechten. Voor het vervolg klik HIER.