Spoken en heksen, weerwolven en dwaallichten, maar ook meer alledaagse onderwerpen zoals luizen en nachtwakers, de paardenmarkt en de onderaardse gangen. Dat zijn enkele van de ongeveer veertig onderwerpen van de volkscultuur die in deze digitale rondleiding worden behandeld.
Welkom bij de rondleiding over volkscultuur. Cultuur is een moeilijk en vooral breed begrip. Men denkt daarbij gewoonlijk aan de manier waarop groepen mensen vorm geven aan hun leven, aan hun gedachten maar ook aan hun gedragingen. Volkscultuur is dan de manier van leven van een volk of een groep mensen.
Daar hoort dus heel veel bij. We moeten ook denken aan de achterliggende normen en waarden, het geestelijk leven en het geloof. Vaak concentreert men zich bij het beschrijven van de volkscultuur op onderwerpen zoals gebruiken, tradities en rituelen, volksfeesten, klederdracht, muziek en dansen, maar ook de oude verhalen en sagen horen erbij en de vorm die de taal aanneemt. Omdat de volkscultuur zo’n veelomvattend en diffuus onderwerp is, kunnen we er bij deze rondleiding maar een paar voorbeelden van behandelen.
De dorpen die nu de gemeente De Bilt vormen, maken deel uit van een bredere cultuur, de Nederlandse of, ruimer, de West-Europese cultuur, maar er waren elementen waardoor de lokale en regionale volkscultuur een eigen karakter had.
We hebben de voorbeelden ingedeeld in vijf groepen of hoofdstukken; in een museumgebouw zouden het vijf zalen zijn.
1 De kerken en het geloof. Hierbij horen ook de kerkgebouwen en het volksgeloof of bijgeloof
2 Tradities, gebruiken en feestelijke gebeurtenissen.
3 De dood en geestverschijningen.
4 Heksen. Dit onderwerp diepen we iets verder uit om te laten zien hoe de opvattingen in de tijd veranderden.
5 Culturele verschijnselen uit de twintigste eeuw.
De volkscultuur geeft ons een inkijkje in de hoofden van de mensen in deze streek. Bij de behandelde elementen kunnen we telkens weer een paar dingen zien die in het verleden voor de dorpelingen belangrijk waren in hun leven. Het was een tijd van grote bezorgdheid voor het levensonderhoud, voor de dieren, voor de kinderen, voor de dood.
De bijdragen in deze rondleiding zijn grotendeels geschreven door Dick Berents; enkele zijn van de hand van Anne Doedens.
Soms staat er in de tekst een link naar andere posts in het Online Museum. Als u daarop klikt, vergeet dan niet terug te komen met het pijltje linksboven op uw beeldscherm.
Onderaan de pagina staat bij iedere post een link om naar de volgende bijdrage te gaan. De eerste ziet u onderaan dit scherm.
Dick Berents
