In 1933 opende in Bilthoven een bijzonder natuurbad dat al snel bekend kwam te staan als het meest luxe bad van Nederland. Het bad De Biltsche Duinen was enorm populair en trok in topjaren wel 250.000 bezoekers per seizoen, afkomstig uit het hele land. Gelegen in een prachtig natuurgebied van 27 hectare bood het bad allerlei moderne voorzieningen. Behalve om zijn schoonheid en omvang, kreeg het natuurbad ook bekendheid vanwege het losbandige gedrag dat er volgens sommigen plaatsvond.

Foto: meisjes in het natuurbad De Biltsche Duinen omstreeks 1950. (Collectie Veldhoven)

 

Meer informatie

De Biltsche Duinen was aangelegd als werkverschaffingsproject in de crisistijd van de jaren dertig. Werklozen werkten met schop en kruiwagen aan de aanleg ervan, een indrukwekkend staaltje handarbeid.

Het terrein was groots opgezet en kende veel faciliteiten, zoals mooie zandstranden, meerdere baden, een duiktoren en kleedhokjes met luikjes voor kledingopslag. De luxueuze opzet en de natuurlijke omgeving maakten het bad uniek in zijn tijd. Op oude tekeningen is nog steeds goed te zien hoe uitgebreid het terrein was ingericht.

 

Frivoliteit, verliefdheden en religieuze kritiek

Karel Beesemer verzamelde herinneringen aan die tijd. Veel bezoekers en campinggasten van het nabijgelegen Bos Park Bilthoven vertellen over het zogeheten ‘zedeloze’ gedrag. Een van de meest besproken plekken was “De Vleesheuvel”, een zonnige zandheuvel waar jongens en meisjes elkaar opzochten. Volgens sommigen was het dé plek als je op zoek was naar een vakantieliefde. Anderen noemden deze plek zelfs “De Venusheuvel”, verwijzend naar de aantrekkingskracht tussen de seksen.

Een bekende anekdote gaat over een echtpaar uit Den Haag: de vrouw verbleef de hele zomer op de camping, de man kwam in het weekend. Zodra hij arriveerde, dronk hij buiten zijn tent een biertje en verdween daarna naar binnen, waarna al snel het geluid van liefde bedrijven hoorbaar werd. “Zijn biertje was even belangrijk als de daad zelf,” aldus een campinggast met gevoel voor humor.

De katholieke kerk keurde het gebruik van het bad af. Pastoor Dijkhof waarschuwde regelmatig vanaf de kansel tegen het gemengde zwemmen dat in “De Biltsche Duinen” plaatsvond. Volgens hem was het zondig en moreel verwerpelijk. Toch maakten zijn woorden weinig indruk op het publiek; tijdens de preken werd er vaak gegniffeld. Een katholieke huisarts vertelde zelfs dat het water “giftig” zou zijn en je er “groene haren” van kreeg.

Jongeren vonden creatieve manieren om op te vallen. Zo was er een jongen met een gitaar die muziek speelde voor het bad. Binnen de kortste keren werd hij omringd door meisjes. Een andere jongen zag dit en besloot hetzelfde te doen — met succes. Jaren later speelt hij nog steeds gitaar, maar nu voor zijn kleinkinderen.

Hoewel het bad een vrijere sfeer kende, bleef het gedrag in de ogen van veel mensen onschuldig. Jongens trokken bijvoorbeeld wel eens plagend de kleedhokjes van meisjes open, maar verder ging het zelden. Toch deden er wel geruchten de ronde over een badmeester die zich ongepast zou hebben gedragen.

Veel stellen leerden elkaar kennen in het bad of op de camping. Sommigen zijn inmiddels gescheiden, maar bewaren warme herinneringen aan die tijd. “Ik leerde mijn man daar kennen toen ik tien was,” vertelt iemand. De Vleesheuvel werd gaandeweg een soort overgangsplek: “Je ging er pas heen vanaf je twaalfde. Dat stond nergens, maar iedereen wist het.”

 

De ondergang van het zwembad

In de jaren zestig verloor het natuurbad aan populariteit. De gemeente wilde het gebied overnemen voor toekomstige woningbouw en bemachtigde het grootste deel van de aandelen van de N.V. Natuurbad De Biltsche Duinen.

Uiteindelijk draaide de gemeente op voor het financiële verlies: zo’n 500.000 gulden. Het natuurbad werd gesloten en op de plek ervan bevindt zich nu het ‘Golfpark De Biltse Duinen’. Alleen de natuur en het voormalige, inmiddels grondig gerenoveerde zwembadrestaurant herinneren nog aan de roemruchte tijd van het bad.

Het natuurbad De Biltsche Duinen was niet alleen een recreatieplek, maar ook een plek vol verhalen, liefdes en herinneringen — een tijdsbeeld van vrijheid, spanning en zomerse romantiek.

DAB

 

Literatuur:

Karel Beesemer, K.,  Plekken van plezier Het ‘zedeloos’ gedrag in het voormalige Natuurbad De Biltsche Duinen, in: De Biltsche Grift sept 2019.

Beesemer, K. m.m.v. F. Meijer, Grasduinen! Van camping De Biltsche Duinen in het verleden tot Bos Park Bilthoven in het heden, 2016.

Op deze site: https://www.onlinemuseumdebilt.nl/de-biltsche-duinen-natuurgebied-natuurbad-en-golfpark/