De bouw van de forten Voordorp en Ruigenhoek had alles te maken met de oplopende Frans-Duitse spanningen die uiteindelijk leidden tot de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871. Afgebeeld is de Duitse rijkskanselier Otto von Bismarck, de eerste rijkskanselier van het in 1871 gestichte keizerrijk Duitsland. (Schilderij van Frans von Lenbach (1836-1904), Sammlung Eckart Werner des Johanniter-Ordens, Berlijn.)
De zware Franse nederlaag tijdens de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 maakte dat de potentiële vijand voor Nederland nu niet meer uit het zuiden – Frankrijk – zou komen, maar uit het oosten: het keizerrijk Duitsland. De dreiging uit die hoek was al duidelijk voelbaar geworden in de jaren zestig van de negentiende eeuw. In 1864 en 1866 maakten Denemarken en Oostenrijk daar kennis mee en leden zij nederlagen tegen Duitse staten onder leiding van Pruisen. In Nederland was men zich van het Duitse gevaar bewust. Zo lezen we in het Utrechtsch Nieuwsblad van 24 augustus 1912, naar aanleiding van oefeningen bij de forten Ruigenhoek, Blauwkapel, Voordorp, Lunetten en Rijnauwen:
‘De veronderstelling zal nu deze zijn: Aan den oostelijken grens van ons land staat een vijandelijke legermacht. Het Nederlandsche veldleger [zal] trachten den vijand tot den terugtocht te dwingen, wat evenwel niet gelukt. Het Hollandsche leger trekt in goede orde terug over den IJssel en retireert naar de vleugels der Hollandsche waterlinie, om mede, waar noodig, positie te nemen vóór en tusschen de forten, die in een breede lijn het westen beschermen […] [bij onder meer Voordorp en Ruigenhoek]. Op een gegeven moment is het binnen rukkende vijandelijke leger genaderd tot Hilversum-Soesterberg-Austerlitz en bestookt vanuit deze lijn het leger van Nederland, dat gesteund wordt door de troepenmachten in de forten. Een groot gedeelte van den omtrek staat onder water. De vijand onderneemt aanvallen op de forten, ook op Voordorp, vanwaar de tegenpartij moet worden afgeslagen. De vijand zal bestaan uit troepen van het Utrechtsche garnizoen. Met het oog op de kosten zal een en ander zoo bescheiden mogelijk worden ingericht.’
AD
U bevindt u op de Rondleiding over de Hollandse Waterlinie. Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
Anne Doedens, Nederland en de Frans-Duitse oorlog. Enige aspecten van de buitenlandse politiek en de binnenlandse verhoudingen van ons land omstreeks het jaar 1870 (Dissertatie Vrije Universiteit, 1973.)
Anne Doedens en Liek Mulder, Frans-Duitse oorlog 1870-1871. De Moeder van de Grote Oorlog (Zutphen 2016).
