Vanaf het begin van de twintigste eeuw ontstonden op tal van plekken in Nederland rijwielpadverenigingen. Een belangrijke vereniging was UMO, Utrecht met Omstreken. Het eerste fietspad, dat de vereniging in 1919 aanlegde, was het fietspad van Utrecht naar de Bilt langs de toenmalige rijksweg 25, nu bekend als de Utrechtseweg. Op de foto zien we het bordje UMO naast het rijwielpad naar Hilversuim.
In het begin van de 20ste eeuw werd de fiets steeds populairder. Goede fietspaden ontbraken veelal en de overheid legde slechts sporadisch fietspaden aan. Rond 1914 werden er in het hele land particuliere fietsverenigingen opgericht en dat gebeurde ook in de provincie Utrecht, waar UMO het licht zag. De vereniging werd in 1918 in het leven geroepen door J. Robertson uit Zeist met hulp van A.E. Redele, secretaris-ingenieur van de wegcommissie van de ANWB en heeft tot 1969 bestaan. De bedoeling van de vereniging was om vrij liggende fietspaden aan te leggen en te onderhouden, fietspaden waarbij de fietser geen last van wandelaars en ander verkeer had. De UMO stelde de fietser rust, kalmte, intimiteit van het bosch en ruimte op de grote hei in het vooruitzicht.
De actiefste afdeling was Zeist die ook als eerste in 1921 subsidie van de gemeente ontving om fietspaden aan te leggen en te onderhouden. Daarbij tekende de gemeentelijke architect de paden. Zeist werd het bestuurlijk hart van de vereniging.
De afdeling Utrecht-de Bilt was de grootste maar hij was niet erg succesvol in het ontwikkelen van fietspaden. Wel kon de afdeling het eerste UMO rijwielpad langs de toenmalige rijksweg 25 op zijn naam schrijven. Verzet van landeigenaren maakte dat de zuidelijke fietsroute langs de Utrechtseweg niet tot stand kwam. De afdeling Amersfoort had meer succes en realiseerde verscheidene fietsroutes door de bossen richting Soest, den Dolder, Bilthoven, Leusden en Woudenberg.
Bij de eerste mijlpaal, het tienjarig bestaan, telde de vereniging 3000 leden en kon men met trots zeggen dan er 100 km fietspad was aangelegd. De vereniging besteedde veel aandacht aan voorlichting en het propageren van de idealen. Zo werden alle fietspaden van gietijzeren bordjes voorzien met de woorden UMO. Ook bracht de ANWB al snel op verzoek van de vereniging een UMO fietspadkaart uit. Hieronder: de omgeving van De Bilt op de fietskaart.
Toen de overheid in de jaren na de tweede wereldoorlog fietspaden steeds meer als haar verantwoordelijkheid ging beschouwen, was het werk van UMO, dat vooral gesubsidieerd werd door de provincie, niet meer nodig. Ook het ledental daalde sterk en zo werd besloten de vereniging met ingang van het verenigingsjaar 1969 op te heffen.
EvdV
Literatuur:
Aanleg van de Nederlandse fietspaden, www. Anwb.nl
Wikipedia, Het UMO monument
Gemeentearchief Zeist, Rijwielpadvereniging Utrecht en omstreken UMO, 1918-1968, toegang 8020
