Enige jaren geleden kwam een tot dan toe niet opgemerkte bijzondere kaart van het grensgebied tussen Gooi en Sticht aan het licht. Dat gebeurde bij de nog steeds voortgaande digitalisering van kaarten uit de collectie Hingman in het Nationaal Archief [Nationaal Archief, inventaris 4.VTH, 2587).
Men ziet het grensgebied tussen Holland en Utrecht, met in vogelvlucht de stad Utrecht en wat kleinere plaatsen in het gebied zoals Hilversum en Blaricum. Duidelijk zijn de boerderijen langs de huidige Maartensdijkse Dorpsweg en die van Achttienhoven, Westbroek en Groenekan – de Bisschopswetering, nu Groenekanseweg – waar te nemen. Bij de bossen ter hoogte van de huidige Lage Vuursche is de Warnaershof getekend. Aan de linkerkant, het noorden, ziet men twee windrozen. De onderste staat niet aan de monding van de Eems, maar geeft de locatie van de Leeuwenpaal aan, een oriëntatiepunt van waaruit via de windroos aan de oostzijde van het Gooierbos in de richting van de Utrechtse dom de grenzen werden bepaald. Ten zuiden van Westbroek, Maartensdijk en Achttienhoven zijn geen kavels aangegeven, ten noorden van deze plaatsen wel. Dat kan er op duiden dat daar nog ontginningen plaats vinden. In Westbroek is de kerk met zijn toren duidelijk te zien. Dat duidt erop dat deze kaart de situatie na 1490 weergeeft toen de kerk gereedgekomen was. De afwezigheid van een kerk in Maartensdijk doet vermoeden dat de kaart voor 1555 gemaakt is, het jaar waarin de Maartensdijkse kerk gereed moet zijn geweest. Opvallend is de aanwezigheid van een groot huis bij de riddervenen, mogelijk een voorganger van het huis Ridderoord. Merkwaardig is, dat de Nieuwe Wetering, die wel op een kaart uit 1541 staat en die er al moet zijn geweest in het midden van de veertiende eeuw, niet is aangegeven. Op grond van het voorgaande lijkt de datering in de eerste helft van de zestiende eeuw te zijn. Reinout Klaarenbeek stelde in een artikel in Caert-Thresoor (2023-4) dat deze grenskaart als geheel vermoedelijk een 17e-eeuwse kopie is van een 16e-eeuwse kaart.
AD
Literatuur: Reinout Klaarenbeek, Een herontdekte proceskaart. Een kaart van het grensgebied tussen Utrecht en het Gooi. In: Caert-Thresoor (2023-4)