Afbeelding: Prinses Marijkestraat (nu Prinses Christinastraat) in 1961. Rechts het Groene Kruisgebouw. Het is inmiddels een particulier woonhuis geworden. Foto: Collectie Rienk Miedema.
We hadden in Westbroek een Groene Kruisgebouw en daar hadden dokter Smitt (Martin Smitt 1967-1999) en zuster Groot (wijkverpleegkundige Klazien Groot-Menger 1970-1980) de leiding. Daar was het consultatiebureau waar de kinderen hun inentingen kregen. Een paar dagen in de week zat daar een fysiotherapeut. Aldus Henk van den Broek, al zijn hele leven woonachtig in Achttienhoven – Westbroek.
In het tweede oorlogsjaar 1941 ziet vertrekkend huisarts dokter Welffer een laatste wens in vervulling gaan. Want er komt een wijkverpleegster in de persoon van mej. Weiland. In opdracht van de Provinciale Utrechtse Vereniging van het Groene Kruis, een particuliere lidmaatschapsorganisatie, pakt ze de zaken voortvarend aan en legt op de fiets ettelijke huisbezoeken af. Het daarop volgende jaar opent zij, samen met de nieuwe huisarts Broere een consultatiebureau voor zuigelingen in he Nutsgebouw achter de Nederlands Hervormde Kerk.
Na de oorlog wordt de lokale gezondheidszorg, die aanvankelijk draait op lidmaatschappen en giften, almaar meer een overheidskwestie en in 1947 ontvangt het Kruiswerk gemeentelijke subsidie. De nieuwe Gezondheidswet (1956) is een compromis: overheid en particulier initiatief dienen samen te werken in een Centrale Raad voor de Volksgezondheid. Daarnaast komen er Provinciale raden voor de volksgezondheid, die de uitvoering van de gezondheidszorg moeten bevorderen. De nieuwe rol van de overheid is het scheppen van de mogelijkheid en voorwaarden voor het realiseren van voorzieningen.
In het jaar 1955 krijgt Westbroek een urgentiestatus voor een eigen kruisgebouw. Twee jaar later kan het, door vereende financiële krachten, worden geopend naast het nieuwe Dorpshuis aan de Prinses Marijkestraat. Het gebouw bevat een woning voor de wijkzuster, een consultatiebureau, een dokterskamer, een verwarmde ruimte voor kinderwagens en een magazijn voor het zorgmateriaal ( krukken, ondersteken, blokken voor onder het bed, verbandmiddelen etc.)
De jaren ’60 zijn voor het lokale kruiswerk van grote betekenis. Niet alleen omdat de inzet van huisartsen en wijkverpleegkundigen de gezondheid naar een hoger peil tillen, maar ook omdat de organisatie door de hele gemeenschap wordt gedragen.
VC
Bronnen:
Het Groene Kruis vanaf 1940 in Achttienhoven en Maartensdijk- Lous de Raadt, St. Maerten nr. 38 2011
Kruisgebouwen – Categoriaal Onderzoek Wederopbouw 1940-1965 – Tine van Merwijk – december 2004 – iov Rijksinstituut Cultureel Erfgoed.
Meer lezen:
Florence Nightingale Instituut (FNI) – Verplegen in de wijk: bekijk het hier
Afbeelding: Verslag van de Opening Groene Kruisgebouw in de pers van 21 juni 1958. Archief Wout van Winssen.
