Op de foto ziet men een detail van een toegangsbord van recreatiegebied Ruigenhoek aan de Kooidijk. De vijf verantwoordelijke ‘gebiedspartijen’ (de gemeenten Utrecht en De Bilt, Staatsbosbeheer, het Recreatieschap Stichtse Groenlanden en de provincie Utrecht) maakten, met enkele ondernemers, het gebied geschikt voor recreatie. Het gebied werd opengesteld in 2012 en vormt een ‘groene zone’ aan de rand van Utrecht. Het is een vast onderdeel van het Noorderpark.
Het recreatiegebied bestaat uit een kenmerkend Hollands-Utrechts ontginningslandschap en maakt deel uit van het Unesco Werelderfgoed Nieuwe Hollandse Waterlinie. Belangrijke delen van het terrein behoren tot het Natuur Netwerk Nederland, terwijl er ook – soms zeer omstreden – recreatieve voorzieningen zijn aangebracht. Meer over het gebied kan men lezen door HIER te klikken.
Het recreatiegebied behoort tot het huidige Noorderpark. De totstandkoming van het Noorderpark duurde vele jaren, niet in de laatste plaats vanwege de vele belanghebbenden en hun botsende belangen. Al in 1938 werd door een waterschap een eerste aanvraag tot ruilverkaveling binnen wat nu Noorderpark heet. In 1951 volgde een aanvraag van Westbroekse boeren. Uiteindelijk werd Landinrichtingswet van 1985 – in 2007 vervangen door de Wet Inrichting Landelijk Gebied – het instrument waarmee de herinrichting van het gebied kon worden aangepakt. De Landinrichting Noorderpark kwam in 2013 gereed. Meer over de geschiedenis van het gebied elders op deze site kan men lezen door HIER te klikken.
De operatie Noorderpark was erop gericht, de belangen van landschaps- en natuurbehoud, recreatie en agrariërs met elkaar te verzoenen. Landbouwgronden werden zo verkaveld dat ze dichter bij de boerderijen gesitueerd werden, terwijl voor natuur gebieden werden ingericht. De provincie gaf de opdracht voor de landinrichting, de landinrichtingscommissies en de Dienst landelijk Gebied voerden die uit.
Het Noorderpark wordt gevormd door het open landschap benoorden de stad Utrecht, met smalle kavels en een fraai weidevogelgebied. In het gebied liggen de Westbroekse Zodden, de Molenpolder, de Tienhovense Plassen en de Bethunepolder, belangrijke broed- en overwinteringsgebieden voor verschillende soorten moerasvogels. Mede daarom werden delen van het Noorderpark aangewezen als Natura 2000-gebied. Het aanzienlijke moerasgebied van het Noorderpark valt onder de zogenoemde ‘Natura 2000’-wetgeving. Daardoor is er sprake van een ‘Habitat richtlijn gebied’ dat maximale bescherming geniet. Natuurmonumenten is samen met Staatsbosbeheer niet alleen in de beschermde gebieden, maar ook in andere landinrichtingsgebieden van het Noorderpark actief.
Meer over de opvattingen van agrariërs over de geschiedenis van het Noorderpark en hun ervaringen kan men lezen door HIER te klikken.
In 2017 schreef Anne Doedens een sonnet over het Noorderpark een uniek natuurgebied, maar doorsneden door een van de drukste verkeersaders van Nederland, de A27:
Sonnet: zomer in het Noorderpark
Stilte in het polderland
Rust sluipt over het weideland
De zon ligt lui in keerkringstand
En overmant zwoel boerenland.
Een vogel roept en vliegt voorbij
Auto’s die zwetend in hun filerij
Stil staan, de horizon zowat voorbij
Ligt Westbroek, in zijn luwe lij.
Stilte in afwachting van ‘t geluid
Dat het hoog vliegende gefluit
Van de zwaluw overstemt.
Het groene landschap houdt beklemd
Zijn adem in, alsof het kent
Wat komen gaat: de rust verbruid.
AD
Planwijzigingskaart Herinrichting Noorderpark. Landinrichtingscommissie 12 oktober 2005 en Gedeputeerde Staten van Utrecht, 5 september 2006. (Archief Anne Doedens)