april 13, 2024

Over 1787, patriotten, Pruisen, de Brandenburger Tor en De Bilt

De inval van de Pruisen in ons land in 1787 was een rechtstreeks gevolg van de hier afgebeelde aanhouding van de vrouw van stadhouder Willem […]

Lees verder
maart 2, 2024

Het eeuwenoude waterschap Maartensdijk

Op deze kaart van de voorganger van het waterschap Maartensdijk uit 1653-1654 is goed de omvang van de voorganger van dit in 1977 opgeheven waterschap […]

Lees verder
februari 13, 2024

‘Piep’ in de politiek: het eerste vrouwelijke gemeenteraadslid

Elisabeth Hendrika Piepers was de eerste vrouw die lid van de gemeenteraad van De Bilt werd. Daarnaast was ze ook maatschappelijk actief. Leo van Vlodorp […]

Lees verder
december 11, 2023

Het doodgraven zat in de familie

Het gemeentelijke ambt van doodgraver en bidder of groefbidder werd aan het einde van de zeventiende en het begin van de achttiende eeuw in De […]

Lees verder
november 22, 2023

Over de geschiedenis van het dorp Blauwkapel, zijn kasteel en heren

  Afgebeeld is een prent uit 1726 van L.P. Serrurier. Deze laat Huis te Veen in Blauwkapel zien. De heren van Blauwkapel – het oudste […]

Lees verder
november 20, 2023

Akte werpt licht op bestuursbenoemingen 16e eeuws Oostveen

In juli 1581 legde de schepen van Oostveen (Maartensdijk), Anthonis Fredricksz., een verklaring af, die veel duidelijk maakt over het bestuur van dat gerecht en […]

Lees verder
november 8, 2023

Een doorgedrukte burgemeestersbenoeming: Westbroek en Achttienhoven, 1890

  Op 17 december 1890 legde het Tweede Kamerlid Roijaards van den Ham de minister van Binnenlandse Zaken Alexander de Savornin Lohman  het vuur aan […]

Lees verder
september 18, 2023

Wolven in Maartensdijk en Westbroek: 1592-1593

In vroeger tijden waren er veel heel veel wolven. In 1592 en 1593 werd een grote wolvenjacht in het gewest Utrecht georganiseerd. Kennelijk was hier […]

Lees verder
september 7, 2023

Over Maartensdijk, het kadaster en belastingen onder koning Willem I

In 1832 werden in de provincie Utrecht opmetingen gedaan voor het kadaster. Dat was niet alleen nodig om ieders bezittingen vast te stellen, maar dit […]

Lees verder
augustus 31, 2023

Het vreselijke einde van een Maartensdijkse schout

Afgebeeld is een tekening van een verdwenen venster in de Utrechtse Dom van bisschop Rudolf van Diepholt (1390-1455, bisschop van 1423/5-1455). Bisschop Rudolfs toorn trof […]

Lees verder
augustus 26, 2023

Westbroek en het Twaalfjarig Bestand (1609-1621)

Afgebeeld is het eerste blad van de Bestandsakte van 1609, waarin de wapenstilstand met Spanje werd vastgelegd. (Nationaal Archief). De toenmalige heer van Zuilen gebruikte […]

Lees verder
juli 23, 2023

De Biltse gereformeerden tijdens de Republiek 14: kerk en staat zetten zich in voor de Maartensdijkse brandweer

In 1762 besloot het gerecht Oostveen, dat er in Maartensdijk een brandspuit moest komen. Dat kerk en staat, het gerecht en de dorpskerk, hierbij  praktisch […]

Lees verder
juni 5, 2023

Toen de komst van een nieuwe burgemeester nog een dorpsfeest was: 1948

Afgebeeld is (links) Maartensdijkse burgemeester mr. H.H. Schuller, die in 1948 aantrad. Rechts van hem zijn opvolger in 1973, mr. A.L.W.J. Panis. De komst van […]

Lees verder
juni 3, 2023

1898: een aparte kroningsviering in een koningsgezind dorp

  In september 1898, nu 125 jaar geleden, besteeg Wilhelmina, het enige overlevende kind van koning Willem III, de troon en maakte regentes Emma ruim […]

Lees verder
mei 23, 2023

Hoe Jagtlust eruit zag in 1867

Op 17 juli 1867 werd Jagtlust geveild. Het zou de laatste keer niet zijn (zie ook de posts Jagtlust, en Jagtlust – een inrichting). De […]

Lees verder
april 9, 2023

Willem van Oranje komt op voor een gevangen genomen Biltenaar: 1575

Op 9 november 1575 stuurde Willem van Oranje vanuit Rotterdam een brief naar de bestuurders van Grave. Hij gaf hen opdracht om de Biltenaar Alphert […]

Lees verder
april 3, 2023

Datering: 16e eeuwse kaart vermeldt geen kerk in Maartensdijk

Dit is een kaart van de provincie Utrecht met een groot gedeelte van Zuid-Holland en Gelderland. In de rechterbovenhoek staat het wapen van Spanje op […]

Lees verder
maart 5, 2023

De familie Eyck trok zich langzaam terug uit de koloniale belangen

Vanaf 1777 lieten leden van de familie Eyck het landhuis Eyckenstein bouwen. Hun rijkdom had enig verband met het koloniale verleden. De Eycken leverden later […]

Lees verder
maart 3, 2023

Om de slaven te bekeren …. Christiaan W.J. baron van Boetzelaer van Dubbeldam

Mr. Christiaan Willem Johan baron van Boetzelaer van Dubbeldam (1806-1872) was de echtgenoot van de Elisabeth Charlotta Petronella Both Hendriksen. Deze laatste erfde in 1854 […]

Lees verder
januari 30, 2023

Het oude Maartensdijkse gemeentehuis verbouwd: 1907-1931

Men ziet op deze anonieme tekening uit ca.1925 het oude Maartensdijkse gemeentehuis (Tolakkerweg 217), na de verbouwing van de zeventiende-eeuwse hofstede De Tolakker in 1907 […]

Lees verder
januari 8, 2023

Een vroege vermelding van Achttienhoven: 1291

  Op 28 januari 1291 gaf de heer van Westbroek, Willem, proost van St. Jan, aan een zekere Gerard van Veen een erfrente, te betalen […]

Lees verder
december 17, 2022

Plakkaten voor Westbroek

Waterschappen en gerechten zoals die van Westbroek hadden  zich ook voor de Franse tijd, voor 1795, te houden aan strikte provinciale regels. Mr. Johan van […]

Lees verder
december 5, 2022

Strijd tussen kerk en staat over een Maartensdijkse predikantsberoeping: 1656

  In 1656 besloot de Maartensdijkse ds. David Montanus of Van Bergen het beroep dat door de gemeente van Sluis op hem was gedaan aan […]

Lees verder
november 27, 2022

1541: keizer Karel V en de ruzie over Oostveense turfgronden

In 1535 decreteerde Karel V op voorstel van zijn juridische adviseurs, de Geheime Raad van Mechelen, waar de grenzen tussen Gooi en Sticht Utrecht moesten […]

Lees verder
november 26, 2022

1564: een Maartensdijkse schout heft illegaal belasting

In april 1562 kreeg de Maartensdijkse schout Willem Cornelis Obyn opdracht om te zorgen voor een in de zomer en in de winter begaanbare weg […]

Lees verder
oktober 27, 2022

Het archief van Westbroeks geërfden 7: Westbroek en wateroverlast in de regio: 1721-1722

  In december 1721 richtten buurgerechten van Westbroek zich met ernstige klachten tot  het Utrechtse gewestbestuur. De gerechten Breukeleveen, Tienhoven en Maarseveen waren ondergelopen door […]

Lees verder
oktober 24, 2022

Het archief van de Westbroekse geërfden 2: de molens van 1651, 1684 en 1753

Afbeelding: Links de Westbroekse watermolen aan de Nedereindse Vaart, bij Oud-Zuilen. De voorgangers van deze molen werden  in 1650 en 1684 gebouwd om een betere […]

Lees verder
oktober 16, 2022

1579: Splinter Helmich trekt met zijn compagnie over Bilts gebied

Afgebeeld zijn enkele pagina’s van de Unie van Utrecht, een voorloper van latere Nederlandse grondwetten. Om ondertekening daarvan af te dwingen, trokken troepen van hopman […]

Lees verder
oktober 2, 2022

De vlag van De Bilt

Hierboven zien we de vlag van de gemeente De Bilt, die op 1 januari 2001 door de gemeenteraad als zodanig is vastgesteld. Voorafgaand aan de […]

Lees verder
augustus 29, 2022

Ds. Van der Palm, Maartensdijks patriottenleider en ‘onruststoker’

De latere minister Van der Palm (zie de post Johannes van der Palm) was in 1787 een zeer actieve patriot, door zijn tegenstanders gezien als […]

Lees verder
augustus 24, 2022

1803: financieel wanbestuur in Maartensdijk

In het voorjaar van 1803 riep het gewest Utrecht de inwoners van Oostveen (lees: Maartensdijk) bij elkaar. Sedert 1797 was er sprake geweest van financieel […]

Lees verder
maart 13, 2022

De kerkbank van de ambachtsheer van Westbroek

Een heerlijkheid is het grondgebied waarbinnen de heer het recht had om in eigen naam het  overheidsgezag over alle inwoners uit te oefenen. Het dorp […]

Lees verder
februari 20, 2022

1795: Adriaan Hendrik Eyck maakt de schade op

Op 29 juni 1795 stelde de uit ballingschap teruggekeerde bewoner van Eyckenstein, Adriaan Hendrik Eyck, aan het bestuur van het gewest Utrecht een stuk ter […]

Lees verder
januari 8, 2022

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel IX: overdracht

 Hendrick van Haestrecht was lang bewaarder van de belangrijke stukken waarin het bezit van de Westbroekse kerk was vastgelegd. In een document van 15 mei […]

Lees verder
januari 1, 2022

Het archief van de laatste pastoor van Westbroek, deel VIII: in opspraak

Het winterlandschap van Avercamp werd gemaakt omstreeks 1608 (Rijksmuseum Amsterdam). Het geeft een landschap weer, zoals Van Haestrecht dat zeventien jaar eerder bij Abcoude moet […]

Lees verder
december 31, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel VII: een extra bijbaan

Afgebeeld zijn het bovendeel van de achttiende eeuwse gerechtskast van Westbroek en een kist uit de zestiende eeuw, om belangrijke documenten in op te bergen […]

Lees verder
december 28, 2021

Schout Henric Dusinc stelt een pacht-akte vast: 1371

Van de twaalfde en dertiende eeuw tot in de zestiende werd in Westbroek tegelijkertijd nieuw land ontgonnen en turf gedolven. De oudst bekende pacht-akte  voor […]

Lees verder
december 22, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel V: een belangrijke bijbaan

Met ziet hier pastoor Hendrick van Haestrechts handtekening en een overeenkomst die hij in 1578 sloot met de secretaris van het gerecht Achttienhoven, Jan Soetmont. […]

Lees verder
november 20, 2021

Een dynastie van Westbroekse schouten II: Jasper van den Helm

Deze post gaat over Jasper van den Helm. Zijn vader, Maarten, had in 1787 het veld moeten ruimen als schout. Maartens Maarssense vrijkorps was ontbonden. […]

Lees verder
november 16, 2021

Een dynastie van Westbroekse schouten I: Maarten van den Helm

Marten van den Helm was tussen 1768 en 1788 notaris, eerst in Utrecht en vanaf 1771 in Nieuw Maarsseveen. Hij was de schrijver van een […]

Lees verder
juli 10, 2021

De schout van Westbroek in 1521

Afgebeeld is een boerenrechtbank in de 18e eeuw. (Pieter Tanjé, naar Cornelis Troost, 1752 – 1761. Rijksmuseum.) Mogelijk heeft de Westbroekse schout in de vroege […]

Lees verder
januari 20, 2021

Adriaan Pronk van Hoogeveen, gemeentesecretaris van De Bilt

Van 1894 tot 1933 was mr. Adriaan Johan (Arie) Pronk van Hoogeveen gemeentesecretaris van de gemeente De Bilt. In die functie was hij verantwoordelijk voor […]

Lees verder
oktober 14, 2020

Mathilde was keizerin van Duitsland en later koningin van Engeland

 In De Bilt eert men keizerin Mathilde met een Mathildezaal in Jagtlust en een Mathildebrug op het landgoed Oostbroek. Op 14 maart is het Mathildedag. […]

Lees verder
juni 30, 2020

Willem Twiss, burgemeester van Maartensdijk 1866-1871

Na vader en zoon Eyck van Zuylichem, die samen ruim een halve eeuw het burgemeestersambt vervuld hadden, kwam in 1866 Willem Twiss, grootgrondbezitter uit Groenekan […]

Lees verder
maart 29, 2020

Frans Nicolaas Marius Eyck van Zuylichem, burgemeester van Maartensdijk

Zoals in meer gemeenten in de provincie Utrecht was in Maartensdijk de benoeming van de opvolger van M. J. Eyck van Zuylichem in 1847 een […]

Lees verder
maart 29, 2020

Maurits Jacob Eyck van Zuylichem Burgemeester van Maartensdijk

Maartensdijk kreeg in 1811 zijn eerste burgemeester. Het Franse bewind (1810-1813) had Nederland verdeeld in departementen en de departementen weer onderverdeeld in gemeenten. Maurits Jacob […]

Lees verder
september 14, 2019

Schouten en dorpssecretarissen

Bij dit artikel horen enkele hieronder opgenomen afbeeldingen uit het hierboven afgebeelde boek uit 1787 en het gelijknamige  van het jaar daarvoor. Men ziet de […]

Lees verder
augustus 18, 2019

Een fraude-onderzoek in 1894/1895

Bij deze bijdrage ziet met stukken uit het het Nieuws van den Dag van 8 januari 1895 en Het Nieuwsblad van het Noorden van 27 […]

Lees verder
juni 19, 2019

De gerechtskast van Westbroek

In de kerk van Westbroek wordt de gerechtskast uit 1764 bewaard. In deze kast werden de papieren van de rechtbank opgeborgen. Het recht van rechtspraak […]

Lees verder
juni 15, 2019

Johan Willem Beyen, minister van Buitenlandse Zaken

Johan Willem Beyen (1897 – 1976) was korte tijd minister van Buitenlandse Zaken. Hij bracht een deel van zijn jeugd door in Villa Devia in […]

Lees verder
mei 20, 2019

De Bilt onder burgemeester A. baron van Harinxma thoe Sloten

Mr. Albertus baron van Harinxma thoe Sloten (1930-2012) was in de twintigste eeuw de laatste in een lange reeks van burgemeesters met een adellijke titel […]

Lees verder
maart 28, 2019

De Bilt onder burgemeester A.A.J. Goldberg

Op 1 mei 1971 volgde mr. Abraham A.J. Goldberg (1922-2005) K. Fabius als burgemeester van De Bilt op. Goldberg had na een opleiding bij de […]

Lees verder
februari 21, 2019

De Bilt onder burgemeester Fabius

Kaeso Fabius was burgemeester van De Bilt van 1952 tot 1971. Op de foto zien we hem met zijn echtgenote en de locoburgemeester Den Boesterd […]

Lees verder
februari 5, 2019

De Bilt onder Burgemeester van der Borch

De Gelderse edelman Henric Paulus, baron van der Borch tot Verwolde, heer van Vorden (1887 – 1977) begon zijn loopbaan als burgemeester in het dorp […]

Lees verder
januari 7, 2019

De Bilt onder burgemeester Van Heemstra

Hendrik Philip Jacob baron van Heemstra volgde in 1907 De Block van Haersma de With op als burgemeester van De Bilt. Hij was de tweede […]

Lees verder
december 31, 2018

Een burgemeester in crisis- en oorlogstijd

Op deze foto zien we het complete gemeentelijke apparaat, bestuurders en ambtenaren van Maartensdijk in 1936. (Foto collectie Koos Kolenbrander, geplaatst met diens toestemming). Op […]

Lees verder
december 17, 2018

De Bilt onder burgemeester De With

In de negentiende en het begin van de twintigste eeuw was het in het landelijke De Bilt gebruikelijk dat de burgemeester van adel was. In […]

Lees verder
november 2, 2018

Frank van Borssele en andere Heren en Vrouwen van Westbroek in de middeleeuwen

U bevindt u op de Rondleiding Adel. Om het begin te vinden klik HIER.  Afgebeeld is Frank van Borssele (omstreeks 1395 – 1470), heer van […]

Lees verder
september 11, 2018

In de schaduw van Abraham de Geweldige

In deze karikatuur wordt Abraham Kuyper afgebeeld (1837-1920), bijgenaamd Abraham de Geweldige, theoloog, predikant, staatsman en journalist, leider van het gereformeerde volksdeel, oprichter van de […]

Lees verder
augustus 27, 2018

Keizer Karel V rijdt door De Bilt in 1545

De afbeelding is het deel van een fresco in de Villa Farnese in Caprarola (Italië), geschilderd door Taddeao Zuccari. Men ziet hoe keizer Karel V […]

Lees verder
augustus 4, 2018

Blauwkapel, zijn kerkje en het Huis Te Veen

Op de foto ziet men een afbeelding van het Huis te Veen (Collectie Het Utrechts Archief). In 1076 werd het geslacht Veen genoemd als bezitter […]

Lees verder
juli 29, 2018

Willem van Oranje houdt zich bezig met De Bilt

Afgebeeld is een schilderij van Willem van Oranje dat is gemaakt door Lieven de Key uit 1579 (Rijksmuseum). Dit portret werd door de Commissie voor […]

Lees verder
juli 12, 2018

Het Rechthuis van Achttienhoven

Hierboven zien we een prent van een onbekende tekenaar, die het rechthuis van Achttienhoven weergeeft. Achttienhoven heeft lang een eigen rechtbank gehad.   Meer informatie […]

Lees verder
juli 12, 2018

Het kerkraam van Willem van Rennenberg

Tot de aanzienlijke edelen die op het grondgebied van onze gemeente opereerden, hoorde zeker vrijgraaf Willem van Rennenberg, de bouwer van Slot Zuylen. Hij werd […]

Lees verder
juli 11, 2018

De ambtsketen van Achttienhoven

Dit is een lichtmetalen ambtsketen uit de tijd dat Achttienhoven een zelfstandige gemeente was. De penning draagt aan de voorkant het wapen van Achttienhoven en […]

Lees verder
juli 8, 2018

Het bankje van Buitenhuis

Hier zit men het bankje van Gerrit Buitenhuis. (Foto AD.) Hij was wethouder van de gemeente Maartensdijk in de jaren tachtig van de vorige eeuw, […]

Lees verder
juli 5, 2018

Het einde van de gemeente Maartensdijk

Op 1 januari 2001 werd de gemeente Maartensdijk samengevoegd met De Bilt tot een nieuwe gemeente De Bilt. Maartensdijk omvatte toen de dorpen Groenekan, Hollandsche […]

Lees verder
juli 4, 2018

Het verdwenen landhuis Beukenburg

De hofstede Beukenburg bestond al in de zeventiende eeuw. Toen was het een herenboerderij aan de Nieuwe Weteringseweg in Groenekan ter hoogte van de Beukenburgerlaan […]

Lees verder
juli 3, 2018

Het voormalige gemeentehuis van Maartensdijk

Het gemeentehuis van Maartensdijk is hier geschilderd door Adri Pieck uit Hollandsche Rading (1894-1982) (Collectie Gemeente De Bilt, foto AD).   Meer informatie Op het […]

Lees verder
juli 3, 2018

Van Ravenswaay, burgemeester in Oorlogstijd

In 1943 kreeg De Bilt een burgemeester die lid was van de NSB. Hij heeft die functie bijna twee jaar waargenomen. Cornelis van Ravenswaay was […]

Lees verder
juli 1, 2018

Daniel Jacob van Ewijck als ambachtsheer van De Bilt

De laatste ambachtsheer van Oostbroek en De Bilt was Daniël Jacob van Ewijck (1786-1858), die een aantal belangrijke functies bekleedde buiten De Bilt. Afbeelding: litho […]

Lees verder
juni 29, 2018

De brandweerkazerne van Maartensdijk

Op het adres Koningin Wilhelminaweg 9 staat de brandweerkazerne van Maartensdijk. Deze werd in 1940 ontworpen en is een rijksmonument. (Foto: AD.) Meer informatie Toen […]

Lees verder
juni 29, 2018

De kaart van de Limieten van het Sticht

  De schenkingen van Mathilde en bisschop Godebald aan Oostbroek (1122 en 1125) betekenden het begin van een lang lopende reeks ontginningen die in de […]

Lees verder
juni 29, 2018

Willem Carel baron van Boetzelaer

Willem Carel baron van Boetzelaer was van 1873 tot 1879 burgemeester van De Bilt. Hij volgde zijn broer Carel Theodoor in deze functie op. Hij […]

Lees verder
juni 29, 2018

C.W.J. baron van Boetzelaer

U bevindt u op de Rondleiding Adel. Om het begin te vinden klik HIER.  Christiaan Willem Johan baron van Boetzelaer was in de stad Utrecht […]

Lees verder
juni 29, 2018

C.Th. baron van Boetzelaer

Carel Theodorus, baron van Boetzelaer was burgemeester van De Bilt van 1867 tot 1873 en grootgrondbezitter. Afbeelding: Collectie Het Utrechts Archief.   Meer informatie Carel […]

Lees verder
juni 26, 2018

Jagtlust

Jagtlust aan de Soestdijkseweg Zuid is sinds 1932 als gemeentehuis in gebruik. Het huis is een wit gepleisterd pand van twee bouwlagen en een schilddak. […]

Lees verder
juni 25, 2018

De Slag bij Hollandsche Rading

Op 19 juli 1348 vond bij Hollandsche Rading een bijna vergeten veldslag plaats, in de buurt van het gebied waar nu op Bilts gebied de […]

Lees verder
juni 23, 2018

Johannes van der Palm

De Maartensdijkse predikant ds. Johannes van der Palm (1763-1840) was een belangrijke patriot. Schilderij in de collectie van de Universiteit Leiden.   Meer informatie Johannes […]

Lees verder
juni 23, 2018

De atlas, kaart 10: de ‘Caerte’ van 1643-1644 van het gerecht Oostveen

Deze kaart is getiteld Caarte van de Landen gelegen onder Oostveen. In zijn oorspronkelijke vorm stamt hij uit 1643-1644. Hij hing in de oude raadzaal […]

Lees verder
juni 22, 2018

Bisschop Frederik Schenck van Toutenburg in Maartensdijk

Frederik Schenck van Toutenburg (1559 – 1580) was bisschop en aartsbisschop van Utrecht in de roerige tijd van de reformatie. De afbeelding is een anonieme […]

Lees verder
juni 22, 2018

Zeven Biltse tollen 5: Maartensdijk

In 1953 werd eindelijk de laatste belangrijke tol in Nederland opgeheven: de tol bij Maartensdijk. Benadeelden hadden zeventig jaar tegen de heffing geprotesteerd. Afgebeeld is […]

Lees verder
juni 22, 2018

Albert Pigge Heer van Achttienhoven

On­der de heren van Achttienhoven, de proosten van St. Jan, waren hoogst interessante figuren, zoals in de eerste helft van de zestiende eeuw Albert Pigge. […]

Lees verder
juni 20, 2018

De schenking van Achttienhoven aan het kapittel van Sint Jan

Bij de hier afgebeelde oorkonde van 1085 kreeg de proost van Sint Jan van de Utrechtse bisschop de beschikking over de veenwildernissen van Achttienhoven en […]

Lees verder
juni 19, 2018

Grenspalen met Holland

Tussen Holland en Utrecht staat een reeks grenspalen met een lange voorgeschiedenis. Hier is afgebeeld paal 22 op de Egelshoek bij Hollandsche Rading.   Meer […]

Lees verder
Spring naar toolbar