In de zestiende eeuw was Henrica van Erp (voor 1503 – 1548) een krachtige bestuurder van Vrouwenklooster in De Bilt. Zij is bekend geworden door de kroniek die zij schreef en door haar lange bestuurstermijn als abdis. Afbeelding: Henrica van Erp op het hoogkruis in het van Boetzelaerpark., gemaakt door Jelle Steendam in 2013.
Henrica van Erp werd geboren op een onbekend tijdstip in de laatste decennia van de vijftiende eeuw. Zij was de dochter van ridder Jan van Erp en zijn vrouw Hildegunda Heim of Heins. Haar broer Jan was tussen 1505 en 1521 hoogschout van ’s-Hertogenbosch en haar zuster Jacoba werd in 1520 abdis van het cisterciënzerklooster Het Munster in Roermond.
Haar ouders plaatsten Henrica al op jonge leeftijd in het benedictijnerklooster voor vrouwen uit aristocratische families in De Bilt. Op 15 september 1503 werd zij gekozen tot abdis. Zij zou 45 jaar leiding even aan de kloostergemeenschap.
Voor de geschiedenis is zij vooral van belang omdat zij een kroniek heeft geschreven over gebeurtenissen die direct en soms indirect met het klooster te maken hadden. Dit verslag is bewaard in een afschrift dat Andries Schoemaker in de zeventiende eeuw vervaardigde en dat in 1698 is uitgegeven door Antonius Matthaeus.
De kroniek begint met de stichting van Vrouwenklooster in 1139. In dat jaar kregen de zusters, die eerst in een dubbel klooster leefden met de Sint Laurensabdij van Oostbroek, een eigen behuizing. Al snel ging de auteur over naar de gebeurtenissen van haar eigen tijd, zoals de restauratie van de kloostertoren in 1518. De kroniek, die 58 pagina’s beslaat, werd na haar overlijden voortgezet.
De abdis leefde in woelige tijden. Utrecht kwam in oorlog met Floris van IJsselstein, de Gelderse veldheer Maarten van Rossum plunderde het platteland bij De Bilt, Karel V bezocht Utrecht en de Reformatie bracht tweedracht. Soldaten eisten voedsel en vernietigden het Heilige Graf in de kapel van Vrouwenklooster.
Henrica bestuurde het klooster met vaste hand en protesteerde krachtig tegen inbreuken op de rechten van de religieuzen. In 1539 liet zij zich, hoewel ze ziek was, naar het koor van de kerk dragen om daarna drie nieuwe zusters aan te nemen.
Op 26 december 1548 overleed Henrica van Erp. Zij maakte de overwinning van de reformatie in deze gebieden en de vernietiging van het klooster niet meer mee. In De Bilt heeft men een straat naar haar genoemd.
DAB
Literatuur:
Doedens, A., en H. van Looijestein (ed), De kroniek van Henrica van Erp, abdis van Vrouwenklooster, Hilversum 2010.
Kloek, E., 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis, 2013.
Pol, A.J.M. van, Henrica van Erp (ca 1480-1548) abdis en schrijfster, in: Utrechtse Biografieën 3, Utrecht 1996.