Afbeelding: vlnr: Zuidpool, Evenaar, Noordpool, in de volksmond de Matserflats (beeld: Historische Kring d’Oude School)
Moderne projectontwikkeling ontstond in de jaren vijftig tegen de achtergrond van de wederopbouw van Nederland die een enorme schaalvergroting in de bouwproductie betekende. Er moest niet alleen veel, maar ook snel worden gebouwd en ‘het grote stadsdenken’, kreeg ruim baan. Door de complexiteit van de naoorlogse bouwopgave kon projectontwikkeling zich professionaliseren en kreeg in de jaren zestig de allure van het Amerikaanse voorbeeld. Het leverde Johan Matser, de eerste projectontwikkelaar van Nederland, in zijn woonplaats Hilversum de bijnaam ‘de patser’ op.
Hij durfde risico’s te nemen, wat leidde tot projecten die in Nederland ongekend waren, zoals Hoog Catharijne in Utrecht en Hilvertshof in Hilversum. Maar ook de zogenoemde ‘Matserflats,’ gebouwd aan de Kometenlaan in de Bilthovense wijk Brandenburg-West. Ze staan nu bekend onder de namen Noordpool, Evenaar en Zuidpool.
De projectontwikkelaar had de politieke wind mee, want aan het begin van de jaren ’60 werd het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening bemand door KVP-minister Pieter Bogaers (1924-2008). Deze Bogaers had al in zijn studententijd gedroomd over de naoorlogse woningbouw. Zijn Tweede Nota Ruimtelijke Ordening gaf alle gelegenheid aan ingrijpende bouwprojecten en groeikernen. Hij slaagde erin om de huizenontwikkeling op te voeren tot 100.000 woningen per jaar.
Het waren ook de jaren dat in de toenmalige gemeente De Bilt-Bilthoven de bouwburgemeester Kaeso Fabius de scepter zwaaide en er in toenemende mate werd gestuurd op De Bilt als woon- en forensengemeente. Een aantal lokale ondernemingen werd daardoor juist in zijn groeiruimte beperkt en zag zich gedwongen de wijk te nemen naar elders.
VC
Literatuur:
Meer lezen over Johan Matser (1913-1977) Wij ontwikkelen nog steeds in de geest van Johan Matser.
In 2020 organiseerde het Dudok-architectuurcentrum in Hilversum een tentoonstelling over Johan Matser: Daar is land daar zouden we iets kunnen ontwikkelen.
Bron: Pieter Bogaers, Wikipedia
